Freek Schmidt benoemd tot hoogleraar geschiedenis van de architectuur en de leefomgeving

Hernieuwde leerstoel architectuurgeschiedenis aan de Vrije Universiteit Amsterdam (VU).

Per september 2020 is Freek Schmidt benoemd tot hoogleraar Geschiedenis van de Architectuur en de Leefomgeving aan de VU. Met deze benoeming wordt de leerstoel architectuurgeschiedenis weer ingevuld met een nieuw profiel dat is gericht op (geschiedenis van de) architectuur opgevat als ontwerp, inrichting en transformatie van de leefomgeving. Daarmee positioneert de VU zich als centrum van onderwijs en onderzoek van de maatschappelijke, culturele en historische dimensies van de ontworpen en gebouwde omgeving, dat zowel het beroepenveld bedient als wetenschap.

Fysieke omgeving en leefmilieu
Schmidt: “De leerstoel richt zich op het lezen van architectuur als culturele en maatschappelijke daad waarin niet uitsluitend architecten, stijlen en grote monumenten de kern vormen, maar alle actoren die aandeel hebben in de conceptualisering, toe-eigening en verandering van de fysieke omgeving en het leefmilieu.” Binnen het onderzoek liggen zwaartepunten bij wooncultuur, architectuur op schrift (theorie, kritiek), de gebruiksgeschiedenis van gebouwen, stedelijke ontwikkeling en representatie vanaf de achttiende eeuw, ‘megastructuren’ zoals Schiphol en de transformatie van landschappen.

Architectuurhistoricus onmisbaar
Schmidt: “Nederland beleeft een fundamentele transitie van een bouw- naar een overwegende transformatieopgave, waarbij ‘omgevingskwaliteit’ nadrukkelijk wordt geborgd in de nieuwe omgevingswet (inwerkingtreding 2022). Dit zorgt voor complexe processen als krimp en transformatie van de bestaande gebouwenvoorraad. Dit vraagt opnieuw om de competenties van de architectuurhistoricus als onderzoeker, gesprekspartner en adviseur die de VU nu weer kan opleiden.”

Eric Luiten (algemeen voorzitter Commissie Ruimtelijke Kwaliteit Amsterdam): “Met deze hernieuwde leerstoel brengt de VU architectuurgeschiedenis in verband met het vraagstuk van de kwaliteit van de fysieke leefomgeving. Dat geeft de discipline meer maatschappelijke relevantie en biedt haar de kans bij te dragen aan de discussie over hoe we onze steden en dorpen willen inrichten. Die discussie zal de komende jaren vooral gaan over de verhouding tussen de ‘mooie’ en de ‘goede’ stad.”

Architectuurgeschiedenis aan de VU
In 1970 werd de leerstoel architectuurgeschiedenis aan de VU ingesteld en bezet door Bert van Swigchem, die in 1990 werd opgevolgd door Auke van der Woud en in 2002 door Koos Bosma. Onder diens leiding kreeg de leerstoel de titel Architectuurgeschiedenis & Erfgoedstudies, daarmee de rol onderstrepend die architectuurhistorici spelen in actuele vraagstukken rondom ruimtelijk erfgoed en beleid. Na het plotselinge overlijden van Bosma in 2015 bleef de leerstoel ruim vijf jaar onbezet. De Master Architectuurgeschiedenis richt zich nu op geschiedenis en actualiteit van de architectuur en leefomgeving en leidt op tot architectuurhistoricus, die deelneemt aan het professionele debat over nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen en adviseert over bestaand erfgoed.

Loopbaan Freek Schmidt
Freek Schmidt (1963) promoveerde aan de UvA in 1997 en werkte aan de VU als postdoc op een onderzoek naar Architectuur en Publiek. Daarna was hij Fellow of Akademie Onderzoeker van de KNAW en was tussentijds visiting professor in Berkeley (VS). Binnen geesteswetenschappen doceert hij op het gebied van de kunst- en cultuurwetenschappen in de bacheloropleiding MKDA, de masterspecialisatie Architectuurgeschiedenis en de master Heritage Studies. Als adviseur is hij momenteel actief in diverse commissies ruimtelijke kwaliteit (CRK Amsterdam; MOOI Noord-Holland).